Odabrana poglavlja hemijsko-procesnog inženjerstva

Reč autora :

’’Studenti u okviru dodiplomskog studija Tehnološkog fakulteta Univerziteta u Tuzli pored ostalih pohađaju i nastavne predmete u kojima izučavaju Tehnološke operacije (Hidromehaničke, Toplinske i difuzione operacije), Projektovanje tehnoloških procesa i Procesnu integraciju. Motiv za pisanje ovog udžbenika je bio da se predstave osnove iz navedenih nastavnih predmeta koje mogu poslužiti studentima za studiranje i lakše razumijevanje gradiva. S obzirom da je nastanak tehnoloških operacija u direktnoj vezi sa nastankom hemijskog inženjerstva dodatni motiv za pisanje udžbenika je bio da se predstave i osnove u vezi nastanka, historijskog razvoja i mogućih budućih pravaca u hemijskom inženjerstvu. Nedostatak novije literature na našem jeziku iz tematike predstavljene u udžbeniku je bio također razlog za pisanje ovog udžbenika. To se naročito odnosi na inovirani nastavni predmet Projektovanje tehnoloških procesa i novo uvedeni predmet Procesna integracija. U okviru tih predmeta studenti Tehnološkog fakulteta Univerziteta u Tuzli izučavaju i primjenjuju sistemske metode i kompjutersko potpomognute alate za rješavanje različitih vrsta problema. Udžbenik je namijenjen studentima Tehnološkog fakulteta Univerziteta u Tuzli kao literatura za navedene nastavne predmete ili druge predmete u okviru kojih se izučava tematika data u udžbeniku. Udžbenik mogu koristiti i studenti srodnih fakulteta, inženjeri koji rade u procesnoj industriji kao i svi ostali koje zanima tematika izložena u udžbeniku.

Udžbenik se sastoji od šest poglavlja i indeksa pojmova. Na kraju svakog poglavlja predstavljen je popis literaturnih referenci. U prvom poglavlju je dat uvod u hemijsko inženjerstvo u kome je predstavljen nastanak, historijski razvoj, definicija i značaj hemijskog inženjerstva, kao i njegove fundamentalne oblasti. S obzirom da je tehnološki proces centralni fokus hemijskih inženjera, u drugom poglavlju su predstavljene osnove za razumijevanje tehnološkog procesa, njegova veza sa okolinom, osnovni dijelovi procesa, hemijska i fizička promjena materije u procesu, šematsko predstavljanje i struktura tehnoloških procesa. U trećem poglavlju su date osnove tehnoloških (jediničnih) operacija pri čemu je opisan koncept, osnovni principi, i bazne zakonitosti pri odvijanju tehnoloških operacija. Predstavljena je klasifikacija tehnoloških operacija i prikazane su osnove za razumijevanje pojedinih operacija. Na kraju poglavlja dat je primjer procesa i opis tehnoloških operacija koje se odvijaju u njemu. U četvrtom poglavlju su date osnove za razumijevanje projektovanja tehnoloških procesa kao jedne od fundamentalne i značajne oblasti hemijskog inženjerstva. Predstavljene su vrste i tačnosti procjene procesa, opis preliminarnog i detaljnog projektovanja procesa. Objašnjeni su ključni koraci u projektovanju procesa koji obuhvataju sintezu, analizu i optimizaciju procesa. Na kraju poglavlja opisan je primjer projektovanja višestepenog isparavanja u kome je cilj odrediti optimalan broj isparivačkih stepeni pri čemu se imaju minimalni ukupni godišnji troškovi. U petom poglavlju su predstavljene osnove procesne integracije s fokusom na integraciju topline i vode u tehnološkim procesima. Data je podjela procesne integracije i navedeni su osnovni koraci u primjeni procesne integracije. Nakon toga predstavljena je globalna potrošnja vode i energije u svijetu. Opisana je upotreba vode i energije u procesu. Date su osnovne formulacije problema i prikazan je koncept integracije vode i energije u procesu. Predstavljene su osnove sistemskih metoda za integraciju vode i energije. U šestom poglavlju je predstavljen dosadašnji i mogući budući razvoj hemijskog inženjerstva kao jedne od važnih oblasti u rješavanju globalnih problema.’’