SAMONIKLE VRSTE VOĆAKA CRNE GORE

Šumski ekosistemi zauzimaju ogromno prostranstvo u Crnoj Gori.
U biljno-geografskom pogledu Crna Gora najvećim delom pripada eurosibirsko-severnoameričkoj podoblasti holarktičke florističke oblasti, dok njen severni deo dolazi u pontsko-centralnoazijsku podoblast. U okviru eurosibirsko-severnoameričke podoblasti najveće prostore u Cnoj Gori zauzima mezijska provincija, a samo manji zapadni deo dolazi u ilirsku provinciju. U maloj meri, uglavnom na Prokletijama, zastupljena je i alpsko-visokonordijska podoblast.
Zbog ovako specifičnih biljno-geografskih odnosa, posebnih klimatskih, orografskih i edafskih uslova, šumske fitocenoze u Crnoj Gori su vrlo raznovrsne, sa bogatom i raznovrsnom florom. Šumska vegetacija je izgrađena iz nekoliko stotina asocijacija. Veliki broj biljnih vrsta, pa i rodova, ima endemični karakter, a takođe postoji i znatan broj endemičnih biljnih zajednica (asocijacija), pa čak i viših sintaksonomskih jedinica.
Biodiverzitet šumske flore je veoma izražen. Među više stotina šumskih vrsta posebnu pažnju privlače voćne vrste, kojih ima preko 78. One predstavljaju veoma značajne prirodne resurse, neiscrpan genofond izuzetno važnih vrsta iz više razloga. Pre svega, one predstavljaju važne cenobionte šumskih fitocenoza, često i edifikatorskog karaktera. Osim toga, one predstavljaju važan prirodni izvor samoniklih voćnih vrsta, koje predstavljaju genetski potencijal od ogromne važnosti za selekcione ciljeve i oplemenjivanje gajenih voćaka. Najzad, samonikle (divlje) voćne vrste daju plodove najčešće odličnog kvaliteta i visoke hranljive vrednosti, koji se koriste u ljudskoj ishrani i za industrijsku preradu.

U ovoj studiji dat je kratak pregled prirodnih šumskih fitocenoza Crne Gore i njihovo zoniranje – zonalna (klimatogena), ekstrazonalna i azonalna vegetacija. Posebna pažnja posvećena je rasprostranjenju i zastupljenosti samoniklih voćnih vrsta u šumskim zajednicama Crne Gore. Za svaku vrstu iznete se osnovne morfološke, ekološke, fiziološke i privredne karakteristike, kao i detaljni podaci o rasprostranjenju u šumskim zajednicama Crne Gore, sa kartom i slikom u boji.

Ovakvim svojim sadržajem ova monografska studija predstavlja prilog bližem poznavanju biodiverziteta samoniklih voćnih vrsta Crne Gore i njihovog značaja za šumske fitocenoze centralnog dela Balkanskog poluostrva, uz iscrpne podatke o njihovom rasprostranjenju i kvantitativnoj zastupljenosti, kao i ulozi u oplemenjivanju gajenih voćaka.