O rasejanom ilirsko rascijanskom narodu (1761)

O rasejanom ilirsko rascijanskom narodu (1761)
J. H. baron Bartenstajn
Izdavac : Gutenbergova galaksija Beograd - Valjevo 1995, tvrdi povez, 286 strana, odlicno ocuvana

U prilog navedenog treba istaći činjenicu da je nekolicina starijih germanskih autora iz 18. i 19. vijeka pojam ilirstva vezivala za srpski narod. 1. Pisalo se o mnogobrojnom ilirskom „rascijanskom" srpskom narodu rasijanom po cijelom Balkanu. Baron Bartnštajn, pored toga što je sredinom 18. vijeka pisao o „ilirskom rascijanskom narodu", pominjao je i Hrvate unijate i neunijate. Pošto su unijati mogli biti samo Srbi ili malobrojni pripadnici drugog pravoslavnog naroda, proizlazi da su Hrvati unijati i neunijati u stvari bili Srbi-grkokatolici (rimokatolici) i Srbi pravoslavni koji su živjeli na geografskom području trožupanijske (četverožupanijske) Banske Hrvatske. Akademik Slavko Gavrilović priređivač Bartnštajnove knjige, naziv Croati označava kao naziv za Krajiške Srbe u. 16. i 17. vijeku. 2. U prilog navedenih teza o opštoj rasprostranjenosti Srba treba istaći i činjenicu da su u 18. vijeku austrijski i njemački hroničari i pisci svjedočili da su Srbi živjeli s jedne i druge strane Velebita, dakle s kopnene i morske strane. Za morski kanal između Velebita i otoka Paga sve do prvih decenija 20. vijeka u upotrebi je bio venecijanski (mletački) naziv „morlački“, dakle srpski.